Wstęp

Od czasu pełnoskalowej inwazji Rosji na tereny niepodległej Ukrainy 22 lutego 2022 roku zapotrzebowanie na indywidualną ochronę wystrzeliło poza skalę. Wszystkie możliwe zapasy w sklepach oraz koncesjonowanych podmiotach zostały opróżnione w błyskawicznym tempie. Ukraińcy na własne zapotrzebowanie oraz Polacy chcący pomóc (lub samemu się doposażyć w razie "W") masowo szturmowali składy posiadające jakiekolwiek rezerwy towaru. Ten olbrzymi popyt nie przeszedł niezauważony wśród rodzimych producentów wyposażenia indywidualnego. Od jakiegoś czasu zauważalny jest trend wypuszczania na rynek cywilny produktów, które dotychczas kojarzyły się z wyposażeniem służb mundurowych. Jednak, jak wskazuje sytuacja za naszą granicą, również zwykły zjadacz chleba powinien mieć łatwy i stosunkowo niedrogi dostęp do elementów takich jak hełm ochronny zapewniający pewną odporność na ostrzał oraz odłamki. Oczywiście należy zaznaczyć, że wcześniej, dla osób mających ochotę taki hełm kupić nic nie stało na przeszkodzie. Firma PSO MASKPOL S.A. wchodząca w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej stanęła na wysokości zadania i już od jakiegoś czasu w sklepach można nabyć Lekki Hełm Ochronny LHO-01. W tym tekście przybliżymy Wam odrobinę ten produkt, abyście sami mogli postanowić, czy warto dopłacić i zamiast plastiku: mieć w domu kevlar.

Przeznaczenie

Mimo swojego wyglądu, mogącego wskazywać na zastosowanie w jednostkach specjalnych, to LHO-01 jest przeznaczony dla cywili. Ze względu na niską klasę odporności nie będzie on odpowiedni do zastosowania w trakcie prowadzenia działań wojennych. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że MASKPOL ma w swojej ofercie również hełm bojowy kuloodporny HP-05 posiadający klasę odporności balistycznej na poziomie amerykańskiej normy NIJ IIIA. Konstrukcyjnie są dość zbliżone i powinny być one znane każdemu żołnierzowi Wojsk Obrony Terytorialnej, gdzie jest to standardowy element wyposażenia. Niemniej należy pamiętać, co wyraźnie podkeślę, że czerep LHO-01 nie zapewni takiej samej ochrony na polu walki, jak HP-05. Dlaczego więc zdecydowano się na “high cut” (charakterystyczne wysoko wchodzące w obrys hełmu wycięcia)? Ma to ścisły związek z coraz to bardziej powszechnie stosowanymi aktywnymi środkami ochrony słuchu. O tym oraz luźnych przemyśleniach autora na temat słuszności tego profilu w dalszej części artykułu.

Zestaw LHO-01

Jak na przedmiot przeznaczony dla “zwykłych cywili”, to kompletny zestaw oferuje całkiem sporo:

• Czerep kompletny;
• Uprząż mocująca;
• Szyny akcesoryjne;
• Zestaw poduszek amortyzujących;
• Uchwyt noktowizora;
• Mechanizm płynnej regulacji “BOA”;
• Pokrowiec (do dokupienia oddzielnie).

Od strony technicznej

Czerep wykonany jest z aramidu, a krawędzie wykończono opaską krawędziową. Dla niezorientowanych tym jest właśnie potocznie zwany kevlar. Oczywiście jest to spore uproszczenie i moglibyśmy tu się rozwinąć na temat rodzajów poliamidów włókienniczych, ale to zostawmy sobie na osobną rozprawkę.

Skupmy się zatem na kształcie skorupy, która została uformowana w taki sposób, by zapewnić tak zwany “high cut” czyli "wysokie wycięcie". To “wysokie wycięcie” ma na celu pozostawienie sporej ilości miejsca dla aktywnej ochrony słuchu, którą można użytkować razem z LHO-01. W tym miejscu można by podnieść pytanie o ochronę przed odłamkami. Doświadczenia ze wspomnianego wcześniej konfliktu Ukraina - Rosja pokazały, że większość obrażeń odnoszonych jest wskutek zranienia odłamkami po ostrzale artyleryjskim. Zatem mogłoby się wydawać zasadnym zastosowanie ochrony mającej większą powierzchnię. Z jednej strony jest to argument, z którym ciężko dyskutować, jednak innymi wnioskami, idącymi z tego samego konfliktu, jest fakt uszkodzeń słuchu, które również w znacznym stopniu przyczyniły się do wielu strat uniemożliwiających tak poranionym żołnierzom prowadzenia walk. Na przestrzeni lat widzieliśmy już wiele kombinacji w konstrukcjach hełmów mających na celu stworzenie rozwiązania tego problemu. Dość popularnym są na przykład doczepiane elementy pancerza.

Ogólnie rzecz biorąc dyskusję na temat słuszności jednego czy drugiego chciałbym zamknąć w zdaniu: Jak nie pasuje “high cut”, to zawsze można sobie kupić taki, który zapewni większą powierzchnię ochrony. Przypominam, że mówimy tu o produkcie ogólnodostępnym na rynku cywilnym.

Idąc dalej tropem ochronników słuchu, przyjrzyjmy się uprzęży mocującej. Jest czteropunktowa i wykonano ją z przyjemnej w dotyku taśmy. W miejscu, gdzie łączy się formując miejsce na podbródek, została solidnie przeszyta aż 4 ściegami ryglowymi (dalej, potocznie: rygiel). Zdecydowanie uniemożliwi to rozłączenie się taśm w tym miejscu. To, co jednak wydaje się dziwne: w miejscu, gdzie znajduje się klamra szybkowyczepna, takiego rygla już nie ma.

Co prawda obciążenie jest przenoszone przez taśmę, ale jedyne co trzyma w miejscu klamrę to pojedyncza nić ściegu trzymającego miękką skórę. Ma ona za zadanie sprawić, że taśma nie będzie obcierać użytkownika, a przy okazji zapobiega nadmiernemu nieprzyjemnemu ściśnięciu brody, dodając przy tym odrobinę miękkości. Zastanawiające jest, że oszczędzono tutaj jednego rygla, gdy po przeciwnej stronie jest ich aż cztery. Finalnie zaznaczę, że nawet gdyby nić puściła, to nie stracimy na ergonomii. Element nadal będzie spełniał swoją funkcję, choć pewnie skutkować to może oderwaniu przyszytej warstwy skóry. Na uznanie natomiast zasługują elementy plastikowe służące do regulacji. Dobrze trzymają w ustalonej przez użytkownika pozycji oraz co ważne posiadają wyprofilowanie na palec. Umożliwia ono intuicyjne wyczucie poszukiwanego elementu i łatwe podważenie go w celu przesunięcia do regulacji nawet w grubych rękawiczkach. Sama klamra szybkowyczepna również mimo małych rozmiarów jest dość wysoka: dzięki temu obsługuje się ją bezproblemowo. Wracając do ochrony słuchu: taśmy są wkręcone w skorupę tak, aby ich rozstaw pozwalał na wygodne i bezkolizyjne użytkowanie aktywnych ochronników słuchu (wcześniejsze publikacje o ochronie słuchu znajdziecie tutaj).

System płynnej regulacji “BOA”

Częścią uprzęży mocującej jest tzw. system "BOA", ale zasługuje na swój odrębny akapit. Rozwiązanie to można już znaleźć w modernizowanych hełmach wz.2005, czy też wspomnianych wcześniej HP-05. System ten to nic innego jak pokrętło regulujące docisk taśm do obwodu głowy. Przy pomocy wytrzymałych żyłek ściąga się je przy użyciu pokrętła. Dzięki temu można dostosować ich długość do własnych potrzeb, zapewniając idealne dopasowanie. Boczne taśmy oraz większy element znajdujący się na karku od strony skóry mają dobrej jakości siatkę dystansową. Natomiast element mieszczący mechanizm dodatkowo uszyto z wytrzymałej Cordury. Medycy zdecydowanie ucieszą się z zastosowanego tutaj szybkiego zwolnienia ucisku. Wystarczy pociągnąć do siebie za pokrętło, aby zwolnić zatrzask: umożliwiając dzięki temu łatwiejsze zdjęcie hełmu. Podobne rozwiązania są już znane od lat na rynku cywilnym w kaskach ochronnych. Zatem nie trzeba się obawiać o to, że wykwalifikowane służby medyczne nie wiedziałyby jak z nim sobie poradzić.

Istotną informacją jest fakt, że skorupa dla wszystkich rozmiarów jest taka sama. Zatem do dopasowania pod obwód głowy wykorzystuje się różnej wielkości poduszek amortyzujących, obszernej regulacji uprzęży mocującej oraz systemu BOA.

Tabela rozmiarów zawiera zalecane numery poduszek.

• 1 = rozmiar L pod obwód głowy powyżej 58 cm
• 2 = rozmiar M pod obwód głowy od 56 do 58 cm
• 3 = rozmiar S pod obwód głowy od 54 do 56 cm
• 4 = rozmiar XS pod obwód głowy do 54 cm

Jeśli zastanawiacie się, jaki macie aktualnie wydany rozmiar z magazynu, to warto zerknąć na powyższą tabelę, ponieważ pokrywa się z innymi hełmami od MASKPOL S.A.

Poduszki amortyzujące

Cały zestaw składa się z czterech elementów. Dwóch bocznych małych poduszek, które można wyjąć w przypadku zastosowania aktywnych ochronników słuchu. Natomiast kolejne dwie składają się z połączonych ze sobą gąbeczek tworzących element o większej powierzchni znajdujący się w części czołowej i potylicznej. Pewien kłopot pojawia się w przypadku stosowania słuchawek z grubym pałąkiem. Zwyczajnie nie ma możliwości jak ułożyć te duże gąbki, tak aby mógł on przejść pomiędzy. Rozwiązanie co prawda jest dość proste, ale wymaga ingerencji w budowę tej części. Trzeba przy wykorzystaniu noża termicznego przeciąć materiał, który łączy gąbki. Jest to możliwe i nie powinno się strzępić, ponieważ miękka tkanina jest sklejona do czegoś, co przypomina PCV lub Hypalon (może nawet jest zgrzane, tutaj pewności nie mam). Podsumowując, jest to udany produkt i fajnie by było mieć możliwość kupienia go jako akcesorium. Nie dość, że dałoby to możliwość ulepszenia pewnej części hełmów we własnym zakresie, to dodatkowy zapas na czas schnięcia po praniu zawsze się przyda. 

Szyny

Niedogodność wynikającą z projektu poduszek przy stosowaniu ochronników słuchu można kompletnie pominąć przy zastosowaniu takich, które mocuje się do szyn. Dzięki standardowi Weaver powszechnie stosowanemu w przypadku szyn do hełmów, mamy możliwość podczepienia najpopularniejszego wyposażenia akcesoryjnego. Warto też zwrócić uwagę na wycięcie służące do mocowań klamerek szybkowyczepnych. Można przy pomocy dodatkowych elementów plastikowych wczepić gumę od gogli przeciwpyłowych bezpośrednio do hełmu, jak również boczną latarkę lub właśnie ochronniki słuchu.

Nie zabrakło też montażu na żuraw od noktowizji oraz gum go trzymających.

Pokrowiec

Do pełni "taktyczności" brakuje już tylko pokrowca, który producent oferuje oddzielnie. Mocuje się go w prosty sposób przy pomocy rzepów i zajmuje to dosłownie chwilę. Wykonany został z wytrzymałej siatki konstrukcyjnej, taśm o grubości 10 oraz 25 mm, rzepa miękkiego i shockcordu. Centymetrowe taśmy idą wzdłuż pokrowca oraz zostały też wszyte po jego bokach. Można ich użyć, chociażby do troczenia elementów flory w celach poprawienia swojego kamuflażu. Na środku przez całą długość naszyty jest rzep pętelka, z którego co jakiś czas wystają pętelki z taśmy 25 mm, przez którą przechodzi okrągła guma (shockcord). Tę powierzchnię można wykorzystać do montażu np. kamer Mohoc. Dodatkowe dwa panele z rzepa znajdziemy po bokach - w sam raz na moralepatch'e lub identyfikację. Z tyłu pokrowca znajduje się odczepiana kieszeń służąca do przenoszenia przeciwwagi dla noktowizora. Trzyma się pewnie dzięki pokaźnej powierzchni zastosowanego tam rzepa. Dodatkowo przez jej środek idzie tunel na shockord, który również zabezpiecza ten element przed zgubieniem. Z zewnątrz wszyte są łącznie cztery gumy płaskie, które możemy wykorzystać do przełożenia przez nie np. lightsticka IRR. Pod klapą, która cała z obu stron obszyta została Velcro, znajdziemy główną komorę oraz jedną małą płaską. Posiada ona kawałek taśmy zabezpieczający trzymany w niej przedmiot przed wypadnięciem.

Kuloodporność

Lekki hełm ochronny LHO-01 ma wytrzymać postrzał pociskiem 9 mm FMJ (Full Metal Jacked, czyli po polsku: pełnopłaszczowy) ważącym 8 gram i poruszającym się z prędkością 332 +/- 15 m/s. Zarazem zapewnia odporność na odłamki ważące 1.1 gram o prędkościach 400 m/s < V50 < 500 m/s. Dla porównania przytoczę używany powszechnie w Wojsku Polskim hełm bojowy wz.2005 modyfikowany: odłamkoodporność – parametr V50 powyżej 600 m/s dla odłamka FSP 1,1 gram, kuloodporność – 357 Magnum JSP 10,2g (425 +/- 15) m/s oraz 9 x 19 mm FMJ 8,0g (360 +/- 15) m/s.

Podsumowanie

W momencie publikacji tekstu LHO-01 kosztuje w okolicy 2000 zł co za produkt mający zapewnić pewną (wcale nie małą) odporność balistyczną, nie jest moim zdaniem ceną wygórowaną. Biorąc pod uwagę, że niektóre repliki niedające absolutnie żadnej ochrony potrafią cenić się w okolicy nawet i 500 zł nie jest więc kwotą zaporową. Może zatem, zamiast kolejnej repliki broni, warto zastanowić się nad kupnem Lekkiego Hełmu Ochronnego? Szczególnie że przy niskiej wadze (waży niespełna 1 kilogram) i doskonałej regulacji jest on po prostu wygodny.

Zakorzeniło się w nas pokrętne przekonanie, że wszystko, co związane z wyrobami, które gdzieś tam łączą swoją drogę z Ministerstwem Obrony Narodowej — jest słabe. Już od dawna jest to zdecydowanie mylne myślenie. Polski przemysł jest dobrze rozwinięty i produkty, które ma do zaoferowania są często w światowej czołówce, choć ciągle wiele jest do zrobienia w sferze marketingu (ale i to ulega sukcesywnej poprawie). Niestety nie raz i nie dwa obrywa się producentom za decyzje podejmowane przez państwowego gestora. Zachęcam do odwiedzenia okolicznego sklepu posiadającego hełm z Konieczek w asortymencie, a z tym większego problemu być nie powinno, ponieważ dostępność tego produktu jest aktualnie na bardzo wysokim poziomie. Po bliższych oględzinach na własne oczy może niektórzy otworzą je na rodzimy przemysł.

Osobiście widzę wiele zastosowań dla LHO-01 nawet wśród naszych, co ambitniejszych ratowników medycznych, którzy we własnym zakresie szkolą się ze scenariuszy, z którymi przyszło się zmagać ich kolegom za granicą. Oczywiście dla osób regularnie odwiedzających strzelnice, temat ochrony balistycznej zawsze jest gdzieś w pobliżu, niestety ceny nie raz powodowały odłożenie go na dalszy plan. Przy proponowanej tutaj kwocie, wiele osób znów na nowo ten temat pozwoli sobie przemyśleć. W tym momencie poproszę Was, naszych czytelników o opinię. Czy kupilibyście ten hełm, a może znacie inne alternatywy o podobnych parametrach i cenie? 

Tekst powstał w ramach współpracy reklamowej z firmą PGZ PSO MASKPOL S.A. Jak zawsze dołożyliśmy starań, żeby poniższy artykuł dostarczał rzetelnych informacji. Prezentuje on ocenę autora i nie zamyka pola do dyskusji, do której zapraszamy w komentarzach.