Słowem wstępu.
Było już co nieco o tuningu, było o wyborze odpowiednich kulek, a nawet przyrządów celowniczych do repliki. Czasami warto jednak zaczynać od początku i dlatego dzisiaj mam zamiar skupić się na jednym z najważniejszych pytań przed jakim prędzej niż później stanie każda świeża osoba w naszym hobby. Jaką replikę kupić? Czym się kierować? W jaki sposób wyciągnąć cenne informacje spośród masy nic niemówiących danych technicznych, które znaleźć można na stronach sklepów internetowych? Czyli pisząc krótko - w jaki sposób nie dać się naciąć? Poradnik ten pisany będzie z myślą głównie o osobach stawiających pierwsze kroki w tym hobby, które chcą wybrać dla siebie odpowiednią replikę. Wiele spraw, które będę poruszał, to całkowite podstawy więc osoby mające nawet niewielkie doświadczenie mogą nie znaleźć tu nic dla siebie.
Pierwszą i najważniejszą zasadą przy wyborze repliki jest nie kupować nic w ciemno. Można uczyć się na błędach, warto jednak zadbać, by były to błędy innych. Oszczędzić można sobie sporo frustracji i pieniędzy. Skoro ktoś popełnił błąd, nie warto robić tego samego. Lepiej wyciągnąć wnioski i skierować uwagę w stronę innego produktu. W jaki sposób dowiedzieć się czy interesująca nas replika jest warta swojej ceny, czy nie? Bardzo łatwo, choć wymaga to nieco czasu. Celem WMASG jest pomoc graczom Airsoftu, między innymi poprzez wymianę opinii i doświadczeń. Z tego powodu, od wielu lat funkcjonuje tutaj bardzo rozwinięte forum, stanowiące istną skarbnicę Airsoftowej wiedzy. Każda świeża osoba, która znalazła ciekawą replikę w sklepie, i która ma zamiar ją kupić - powinna w pierwszej kolejności odwiedzić forum i poszukać (a nie od razu pytać, co niekiedy przybiera formę zbliżoną do gwałtu) informacji o danej replice. Dla niektórych początkujących może wydać się to dziwne, ale gwarantuję, że trudno znaleźć jest w polskich sklepach Airsoftowych coś, z czym nikt w Polsce nie miałby kontaktu i nie postanowiłby opisać swoich odczuć na forum. Dlatego proszę nie dziwić się, jeśli jakiś temat na forum zostaje z miejsca zamknięty. Choć panuje tam zasada, że jeśli ktoś nie chce pomóc, to nie powinien zabierać głosu, musimy również dbać o zdrowie psychiczne naszych zaawansowanych użytkowników, a odpowiadanie nowym użytkownikom kilka razy dziennie czy CM.028 jest dobrym wyborem i dlaczego niby nie ma replik snajperskich za 200 złotych z pewnością dobrze na psychikę forumowiczów nie wpływa. Z tego też powodu powinno się z pewnym dystansem podchodzić do surowych, a niekiedy wprost drwiących odpowiedzi bardziej zaawansowanych graczy i forumowiczów, ale również wyciągać z nich wnioski i jeśli ktoś mówi, że coś już było - uwierzyć mu i poświęcić kilka minut na odnalezienie interesujących nas wątków.
Skoro tak bardzo reklamuję używanie forumowej "Szukajki" - po co jest właściwie ten poradnik? A po to, by mniej więcej wyjaśnić początkującym na co zwracać uwagę, czym się kierować i w jaki sposób odróżniać kicz od pełnowartościowego produktu. Znajdziecie tutaj również trochę innych informacji, które mogą się przydać. W odróżnieniu od innych poradników - w tym postaram się zamieścić również wskazówki dotyczące zarówno niektórych producentów replik jak i nawet konkretnych modeli (w kolejnych częściach poradnika). Z tego powodu część informacji, które tutaj znajdziecie może się zwyczajnie przedawnić. Z tych i innych powodów jedno jest pewne - ten poradnik z pewnością nie zastąpi forum, przy odrobinie szczęścia może stać się natomiast wstępem do niego.
Podstawowe cechy replik sprężynowych, gazowych i elektrycznych.
Repliki, które później zwał będę również bronią ASG (nie mylić z prawdziwą bronią!), albo po prostu ASG (AirSoftGun), to narzędzie w rękach graczy służące do wyeliminowania z rozgrywki przeciwników poprzez wystrzeliwanie i trafianie ich plastikowymi kulkami. ASG to urządzenia pneumatyczne, które podobnie jak wiatrówki wykorzystują sprężony gaz do napędzania "pocisków". W przeciwieństwie do wiatrówek, dysponują jednak zdecydowanie mniejszą energią, by nie narażać graczy na uszczerbki na zdrowiu.
Podstawowymi cechami i parametrami repliki, które powinny interesować początkującego Maniaka są zasilanie repliki, zasięg skuteczny i całkowity. O ile zasilanie jest zawsze dobrze wyeksponowane, o tyle jednak zasięg to taki parametr, który dość rzadko spotkać możemy podany na tacy w opisach replik. W zamian zainteresowany karmiony jest mnóstwem informacji innego rodzaju, z których sam musi wywnioskować "osiągi" repliki.
Rodzaje zasilania.
Repliki sprężynowe są zazwyczaj najprostsze i najtańsze (z wyjątkiem replik karabinów snajperskich, których cena rzadko schodzi poniżej czterocyfrowej sumy). Mechanizm takiej repliki napędzany jest siłą ludzkich mięśni - każdorazowo przed oddaniem strzału, gracz zmuszony jest naciągnąć sprężynę, co najczęściej odbywa się poprzez wykonanie ruchu suwadłem lub zamkiem repliki. Naciśnięcie spustu powoduje zwolnienie sprężyny, sprężenie powietrza i w efekcie wystrzelenie kulki. Konieczność przeładowywania po każdym strzale jest największą wadą replik tego typu, ale niesie ze sobą również zalety. Repliki sprężynowe nie wymagają innych źródeł zasilania, z tego powodu mogą być używane bez względu na panujące warunki atmosferyczne i czas trwania spotkania. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów replik sprężynowych, począwszy od pistoletów (produkowanych zarówno przez firmy chińskie jak i markowe), poprzez pistolety maszynowe (dawniej dostępne było sporo produktów markowych tego typu, dzisiaj jest to głównie domena chińskich firm produkujących tanie repliki), karabinów szturmowych (ta sama sytuacja), strzelb (głównie producenci chińscy, bazujący swe produkty na markowych projektach, ale również drogie, markowe repliki strzelb), kończąc na karabinach snajperskich (produkty zarówno markowe jak i chińskie) czy nawet karabinach maszynowych (wyłącznie z chińskimi się spotkałem). Największą popularnością cieszą się repliki strzelb, które przeważnie są świetnym wyborem dla początkujących z bardzo ograniczonymi funduszami oraz repliki karabinów snajperskich, których tanimi kopiami interesują się głównie początkujący gracze, rzadko zdając sobie sprawę z całego szeregu problemów i wad takich replik (omówię w późniejszym rozdziale), ale również zaawansowani maniacy, którzy w drogich replikach i częściach odnajdują ścieżkę prowadzącą do prawdziwego, Airsoftowego snajperstwa. Jedną z wad replik sprężynowych, głównie tych tańszych, jest mała dostępność części zamiennych, co w przypadku awarii może zmusić przeciętnego Airsoftowego gracza, nie mającego dostępu do warsztatu i maszyn, do zaprzestania użytkowania danej repliki.
Repliki gazowe najczęściej spotykane są w kaburach Airsoftowych graczy, gdyż krótka broń ASG z zasilaniem w tej formie dobrze sprawdza się w charakterze repliki bocznej. Nie zmienia to faktu, że na świecie coraz bardziej zaczynają się upowszechniać również długie repliki zasilane w ten sposób. Tutaj pracę wykonuje zamknięty w zbiorniku sprężony gaz. Mówiąc w skrócie - naciśnięcie spustu powoduje czasowe otwarcie zaworu i uwolnienie gazu przechowywanego pod ciśnieniem, który rozpędza kulkę. Dzięki takiemu rozwiązaniu, większość replik gazowych ma możliwość strzelania półautomatycznym trybem ognia lub nawet w pełni automatycznym. Ceny replik zasilanych w ten sposób są zróżnicowane - najtańsze pistolety zaczynają się poniżej 100 złotych, a najdroższe karabiny sięgają wielu tysięcy złotych. Wykonaniem replik gazowych trudnią się z różnym powodzeniem zarówno firmy chińskie jak i markowe. Jednym z największych atutów gazowej broni ASG, który skutecznie przyciąga w swoją stronę graczy jest niespotykany dotąd w innych typach replik poziom realizmu. Dźwięk zasilanej gazowo repliki, niekiedy widoczny gaz wylotowy podczas strzelania, a także ruch suwadła czy zamka połączony z przyjemnym (choć lekkim) wstrząsem zapewnionym przez system symulacji odrzutu (blowback) - wszystko to zapewnia wrażenia nieosiągalne na razie dla replik zasilanych elektrycznie. Nic nie jest pozbawione wad - ASG zasilane w ten sposób sprawdza się głównie w sezonie letnim, kiedy temperatura otoczenia jest wysoka (jest to spowodowane właściwościami zasilającego gazu). W chłodniejsze dni repliki takie działają mniej efektywnie (tracąc powtarzalność strzałów) lub w ogóle, co chwilę zacinając się lub "syfonując". Kolejną z wad sprzętu tego typu są stosunkowo wysokie koszty użytkowania, a także sporadyczne awarie zaworów i uszczelek, zdarzające się głównie w tańszych replikach. Dostępność części zamiennych uwarunkowana jest popularnościa danego systemu budowy repliki.
Repliki elektryczne na chwilę obecną należą do najbardziej popularnych. Można ich używać w każdych warunkach, choć minusowe temperatury mogą pogorszyć jakość ich działania, a także zwiększyć ryzyko wystąpienia awarii. Spotkać można się z każdym rodzajem elektrycznych replik, począwszy od pistoletów (obecnie jest to domena głównie chińskich producentów), kończąc na karabinach maszynowych i wyborowych (zarówno chińskich jak i markowych). Repliki elektryczne działają na podobnej zasadzie do replik sprężynowych z tym wyjątkiem, że pracę naciągania sprężyny wykonuje tutaj mechanizm (gearbox) zasilany różnego rodzaju akumulatorami. Swoją popularność, repliki elektryczne zawdzięczają wielu istotnym zaletom, takim jak niskie koszty eksploatacji, szeroki wachlarz części zamiennych i tuningowych, zróżnicowanie modeli, możliwość prowadzenia ognia zarówno w trybie półautomatycznym jak i automatycznym, a także prostota obsługi i duża niezawodność (żywotność części wewnętrznych repliki często liczona jest w dziesiątkach tysięcy strzałów). Zasadniczo głównym powodem, dla którego użytkownicy replik elektrycznych przesiadają się na gazowo zasilane odpowiedniki jest dążenie do realizmu. Ceny replik elektrycznych są bardzo zróżnicowane i zaczynają się już w okolicach 100 złotych za repliki z plastikowym mechanizmem typu gearbox (zdecydowanie niepolecane, należy ich unikać, omówię je w dalszej części poradnika) i około 300 złotych za repliki z metalowym mechanizmem gearbox (wyjątkiem są pistolety elektryczne typu AEP, których ceny zaczynają się od około 150 złotych) i sięgają wielu tysięcy złotych w zależności od parametrów, wykonania, możliwości i producenta danej repliki. Ze względu na popularność i poziom zróżnicowania replik elektrycznych - to właśnie im poświęcę w głównej mierze jedną część poradnika, która ukaże się już wkrótce.
Najczęściej spotykane parametry replik w opisach sklepów.
Broń ASG najczęściej w opisie ma podane następujące cechy i parametry:
a) Rodzaj zasilania:
Repliki dzielą się na trzy główne kategorie - sprężynowe, elektryczne i gazowe. Sporadycznie zdarzają się również hybrydy. Każdy z rodzajów zasilania niesie ze sobą wady i zalety.
b) Typ gazu / akumulatora:
Zdefiniowany typ zasilania repliki może pociągać za sobą pojawienie się tej kategorii. W przypadku replik gazowych znaleźć można tutaj podane rodzaje gazu służącego do zasilania repliki, takie jak Greengas, CO2 czy choćby słaba odmiana Greengasu - HFC123a. W przypadku replik elektrycznych - rodzaj pasującego akumulatora. Zazwyczaj będą to Mini (małe ogniwa), Large (duże ogniwa) lub Stick (małe ogniwa, ułożone jeden za drugim). Niekiedy spotyka się akumulatory dwudzielne lub trójdzielne. Typu akumulatora nie należy mylić z typem jego wtyczki. Na dzień dzisiejszy, w replikach montowane są najczęściej wtyczki typu Large lub Mini, stanowiące odmiany popularnego, lecz nieidealnego wtyku typu Tamiya. Mianem "specjalny" określane są inne, nietypowe akumulatory (np. te z AEPów). W przypadku replik II klasy, do których najczęściej dołączany jest akumulator, można zobaczyć tutaj napięcie (zazwyczaj 8,4V lub 9,6V) i pojemność (zwykle nieprzekraczająca 1500mAh) akumulatora z zestawu.
c) Gwarancja:
Raczej nie ma sensu pisać co oznacza ten termin. Warto jednak zaznaczyć, że w większości przypadków gwarancja na replikę (elektryczną) jest ważna, jeśli użytkownik nie rozbierze mechanizmu gearbox na własną rękę. Oznacza to, że w większości replik można pokusić się o samodzielną wymianę lufy i części systemu hop-up bez ryzyka utraty gwarancji.
d) Prędkość wylotowa:
Podawana w stopach na sekundę (FPS) lub metrach na sekundę. Jest to prędkość, którą replika jest w stanie nadać wystrzelonej kulce o masie 0,2g. Nieczystą zagrywką (a raczej chwytem marketingowym) niektórych mniej polecanych sklepów jest podawanie tej prędkości w przeliczeniu na kulki o masie 0,12g (najczęściej taki parametr jest o około 80-100 FPS wyższy). Prędkość wylotowa wpływa na czas w jakim kulka dotrze do celu. Jest również jednym z czynników warunkujących zasięg repliki, lecz nie jedynym. Obecnym standardem dla rozgrywek leśnych są repliki dysponujące prędkością wylotową w zakresie 350-450 FPS. W wielu środowiskach graczy są przyjęte limity FPS dla replik przeznaczonych do walki na bliskim dystansie (CQB). Często limity te oscylują w okolicach 350 FPS (105-110m/s). Oznacza to, że wszystkie mocniejsze repliki nie zostaną dopuszczone do rozgrywki.
e) Energia:
Czasami zamiast prędkości wylotowej podana jest energia początkowa nadawana kulkom. 1J odpowiada 100 m/s przy kulce 0,2g, czyli około 330 FPS. Trzeba mieć na uwadze, że niekiedy sklepy podają nieprawdziwe informacje i zawyżają energię replik.
f) Gearbox:
Dotyczy replik elektrycznych. Oznacza rodzaj zamontowanego w replice mechanizmu. Wyróżnić można wiele, nie stanowią one poszczególnych wersji rozwojowych, a różnice w nich wymuszone są kształtem poszczególnych replik. Warto jednak wiedzieć, że niektóre gearboxy mogą być rzadko spotykane, co spowodować może małą dostępność części zamiennych. Niektóre szkielety gearboxów mogą też gorzej znosić przeciążenia (np. V.2). Najbardziej popularne typy gearboxów, to V.2 (M4/M16, MP5) i V.3 (G36, AK, MP5K). Rzadziej spotykane są V.1 (Famas), V.2 Long (SR-25) V.6 (P90), V.7 (M14). Perełki takie jak przykładowo V.4 (PSG-1) już celowo pomijam, bo są praktycznie niespotykane. Inne repliki korzystają głównie z tych samych gearboxów, choć jest też sporo wyjątków. Zdarza się, że repliki korzystać będą ze zmodyfikowanego gearboxa, który przygotowany jest, np. pod działanie z systemem EBB. Im bardziej popularny typ gearboxa, tym łatwiej o części zamienne. Niekiedy spotkać się można z określeniem "specjalnego" typu mechanizmu. Oznaczać to może niestandardowy typ, a czasami określenie to stosowane jest dla replik z plastikowym gearboxem, które nie należą do polecanych replik.
g) Typ ognia:
W przypadku replik sprężynowych zawsze znajdzie się tutaj określenie "pojedynczy" (powtarzalny). Oznacza ono, że po każdym strzale należy przeładować replikę. W replikach gazowych tryb ognia jest najczęściej również podawany jako pojedynczy (samopowtarzalny), jednak nie wymaga przeładowywania po każdym strzale (wyjątek stanowią repliki typu bolt action oraz strzelby). W przypadku replik gazowych może pojawić się również tryb ognia "ciągły", oznaczający możliwość prowadzenia ognia seriami. W przypadku replik elektrycznych - normą jest tryb ognia pojedynczy i ciągły, choć niektóre z replik mogą mieć celowo zablokowaną pierwszą lub drugą opcję.
h) Wykonanie:
Oznacza rodzaj użytego materiału do produkcji części zewnętrznych. Plastik, ABS, tworzywo - najczęściej wszystko to odnosi się do odmian plastiku. Metal, to określenie, którego zwykło się używać dla stopu cynku i aluminium (ZnAl). Niektóre sklepy pisząc "aluminium" również mają na myśli ZnAl, warto wziąć to pod uwagę. Jeśli do produkcji repliki użyto stali, można mieć niemal całkowitą pewność, że zamiast określenia "metal", będzie widniało określenie "stal". W przypadku drewna nie ma wielkiej filozofii, choć może być użyty termin drewna sklejkowego. Niekiedy spotkać się można z "nylonem" - tutaj sprawa ma się podobnie jak z aluminium - niektóre sklepy mogą w ten sposób nazywać zwyczajne tworzywo. Mianem "Full metal" określa się repliki, których części zewnętrzne wykonane są z metalu w tym stopniu, co w ostrym odpowiedniku (ale niekoniecznie tej samej jakości metalu, należy to raczej do rzadkości). Dla przykładu - replika G36 w wersji Full Metal - w dalszym ciągu będzie głównie z tworzywa, ponieważ służyło ono do produkcji wersji ostrej. Na szczęście sklepy nie stosują w tym wypadku nieczystych chwytów i określenie to przypisują jedynie replikom, w których korpus lub szkielet jest zrobiony z metalu.
i) Długość repliki:
Zazwyczaj im dłuższa replika tym mniej poręczna. W przypadku replik z regulowaną długością kolby, spotkać się można z podanym przedziałem długości oddzielonym myślnikiem. W przypadku replik z kolbą składaną - dwie długości oddzielone ukośnikiem.
j) Długość lufy wewnętrznej:
Oznacza długość lufy zamontowanej w replice. Należy zaznaczyć, że w przypadku Airsoftu - dłuższa lufa nie oznacza od razu lepszej celności. Zjawisko to szerzej opisałem w poradniku poświęconym tuningowi replik.
k) Waga:
Kwestia indywidualnych preferencji. Istotną rolę gra również wyważenie które może sprawić, że cięższa replika będzie wygodniejsza w użyciu niż lekka. Przeciętne, pozbawione dodatków elektryczne repliki karabinów ważą około 3 kg.
l) Rodzaj i pojemność magazynka:
Do replik dołączane są zwykle w komplecie magazynki typu low-cap, mid-cap, hi-cap lub box/drum o różnej pojemności. Różnice w nich występujące opisałem w poradniku dotyczącym magazynków.
m) Hop-up:
To system wprawiający kulkę w rotację, któremu w sporej mierze zawdzięcza się zasięg i celność replik. Większość polecanych replik posiada system hop-up, którego ustawienie można regulować. Niektóre repliki posiadają ten system, ale bez możliwości regulacji. Inne, zazwyczaj najtańsze i najprostsze repliki nie posiadają systemu hop-up.
n) Blowback:
System symulacji odrzutu. W replikach gazowych występować może system GBB, w replikach elektrycznych EBB lub PBB, które najczęściej są przyczyną niestandardowości niektórych części. Obecność tych systemów zwiększa pobór prądu lub gazu w replice.
Jak widać, na chwilę obecną skupiłem się całkowicie na ogólnikach. Nie jest już chyba dla nikogo tajemnicą, że moje teksty adresowane są do osób początkujących, z tego powodu poruszam sprawy błahe. Jest to pierwsza część poradnika poświęconego wyborowi repliki, a już wkrótce pojawią się kolejne. Druga część poruszać będzie problematykę wyboru repliki przy niewielkich funduszach. Nadal będę bazował głównie na ogólnikach, a konkretna sytuacja rynkowa (producenci i konkretne modele replik) będzie tematem rozważań w kolejnych częściach poradnika.
Drugą część poradnika znaleźć już można TUTAJ.