Na własny użytek stworzyłem system pomiarów metrologicznych który w miarę obiektywnie przedstawia jakość kształtu kulki. Jakość powierzchni można sprawdzić jedynie dokładnie (można np. przez lupę) przyglądając się kulce. Wady związane z pęcherzami wewnątrz – jedynie niszcząc kulkę.
Teraz trochę więcej o pomiarach kulek. Przyjąłem przy pomiarach następujący sposób zbierania i obróbki danych:
- Wybieramy przypadkowych 10 kulek z jednego opakowania.
- Dokonujemy pięciu pomiarów średnicy dla każdej kulki.
- Pomiary poddajemy obróbce statystycznej według stosowanej w produkcji karty x-R.
- Otrzymane rezultaty mówią nam obiektywnie o całej partii kulek.
Aby nie mierzyć wszystkich kulek wybieramy jedynie przedstawicieli całej populacji. Na podobnej zasadzie robione są badania np. poparcia dla jakiejś partii politycznej przed wyborami i pokrywa się to z prawdą – w naszym przypadku również.
Dane jakie daje nam karta x-R.
Głównymi danymi są:
- Średnia wartość średnicy kulki na wykresie (x) porównująca między sobą średnie wartości wszystkich kulek – ten wykres powinien być jak najbardziej płaski; średnia wartość średnicy powinna być jak najbardziej powtarzalna.
- Wartość rozstępu średnicy kulki na wykresie (R) porównująca między sobą największe różnice średnic na jednej kulce – tu wartość powinna być jak najniższa; wtedy mamy do czynienia z kulką o wysokiej krągłości.
Dodatkowymi danymi są współczynniki Cp i Cpk które mówią o mieszczeniu się w zadanym polu tolerancji dla kulek. Tutaj parę słów wyjaśnienia, aby nie opisywać całości wykładu ze statystyki – im wyższe te współczynniki tym lepiej. Przyjęto tolerancję +/-0,02 mm ponieważ rzeczywiście przy stock’owych osiągach naszych replik jest ona według mnie wystarczająca. Wartość średnią przyjęto na podstawie wymiarów. O wartości średniej pięćdziesięciu pomiarów warto dodać jeszcze tyle, że tak jak zmniejszając średnicę wewnętrzną lufy wewnętrznej naszych replik możemy uzyskać poprawę zasięgu i celności efekt ten działa też w drugą stronę. Stosując kulki o większej średnicy do standardowej lufy możemy uzyskać tak samo wzrost zasięgu i celności. Inne dane zawarte na karcie powiedzą ludziom mającym do czynienia ze statystyką jeszcze trochę, ale myślę iż przeciętny maniak nie musi wiedzieć aż tyle. Sam czasami prowadzę szkolenia ze statystyki – jedne chyba z najbardziej znienawidzonych przez szkolonych i nie będę zbyt dokładnymi tłumaczeniami i szczegółami drażnił Czytelnika.
Celowo nie poruszony został temat powtarzalności masy kulek. Po doświadczeniach związanych ze strzelaniem z repliki ze stałym Hop-Up ustawionym na kulki 0,12 g za pomocą kulek 0,11 g wiem, że zmiany dotyczące toru lotu dotyczą jedynie końcówki zasięgu repliki. W podanym przeze mnie przykładzie różnica masy kulki to aż 8%, a kiedyś przemieszane kulki o masie 0,20, 0,23 i 0,25 grama rozdzieliłem za pomocą wagi pokazującej z dokładnością do 0,01 grama i nawet jedna z nich nie miała wagi zmienionej nawet o 0,01 grama. Oczywiście przy dużych prędkościach kulek (wysokich tuningach) może się w końcówce toru lotu kulki pojawić jakaś anomalia jednej kulki w stosunku do innej ale tę przypadłość moim zdaniem można pominąć.
Mam nadzieję, że temat kulek, ich jakości wad i ich wpływie na replikę i strzał ASG przybliżyłem na tyle, że wybór kulek i ich dobór do używanej repliki nie będzie stanowił dużego problemu.